Nasıl bir Anne Babasınız?

Prof. Dr. Mehmet Zeki AYDIN[2]

Ailede, anne baba ile çocuk arasındaki iletişim ve anne babanın disiplin anlayışı, çocuğun eğitiminde önemli bir yer tutar. Anne babanın çocuklarıyla arasındaki ilişkilerine ve disiplin anlayışına göre, aileler, değişik şekillerde sınıflandırılmıştır.

Birçok anne babalardan bazıları da çocuklarıyla ilgilenmeyen anne babalardır. Çocuğa kötü davranmak bile onunla ilgilenmemekten iyidir, çünkü bu durumda bile, anne baba ile çocuk arasında bir ilişki vardır. İdealleştirilmiş anne baba, çocuğun ulaşması zor bir anne babadır. Çocuk, anne babasını algılarken, bir yandan onları olduklarından daha kötü, bir yandan da olduklarından daha asil, iyi ve düşünceli insanlar olarak görmektedir. Çocuk, anne babayı gözünde ne kadar idealleştirirse bir sıkıntı anında onlardan yardım istemesi de o kadar güçleşir. Anne babanın bir doğruluk timsali olarak algılanması, çocuklar için bir iletişim engelidir.

İdeal anne babayı belirlemek zor olmakla birlikte, başarılı anne babalar, çocuğun kendi kendisini denetlemesine ya da iç denetim demek olan ahlâk gelişimine ortam hazırlayan, sorumluluk duygusunu geliştiren, olayların sonuçlarıyla onları baş başa bırakan, onlara hak ve özgürlüklerinin sınırını öğreten, onların özgür birer birey olarak yetişmelerine imkan hazırlayan kimselerdir.

İdeal anne babalar, bilinçli yaşayan kimselerdir. Bilinçli insan, ezbere yaşamayan kişi demektir. Bilinçli yaşamak, ne yaptığının farkında olmak, yaptıklarının hesabını verebilmek demektir. Ezbere yaşamak demek, neyi, niçin yaptığının farkında olmadan, düşünmeden, bilmeden yaşamaktır. Ezbere yaşayanlar, yaptıklarının sebep ve sonuçlarını dikkate almayan kimselerdir.

Bilinçli anne baba, çocuğu duygusal açıdan kabul eden, sevgi, ilgi ve hoşgörüyle yaklaşan, destekleyen, karar alırken çocuğunun da düşüncesini alan, tartışma ve eleştiriye açık, ikna ve inandırma yöntemini kullanan, gerekirse fikir değiştirebilen, rehber anne babadır.

Böyle ebeveynler, çocuklarına içten ve derin bir sevgi duyar, ona değer verir ve bunu yansıtır; çocuklarının ilgi ve ihtiyaçlarına hassastır; davranışlarını ilgiyle ­izler ve onların ilgilerini göz önünde tutarak, yeteneklerini geliştirecek ortamı hazırlar.

Bilinçli ebeveynler, her şeyden önce çok iyi rehberdir. Çocuklarına yol gösterir, alternatifler sunar, fakat alacağı kararlar konusunda serbest bırakır. Seçim çocuğa aittir, onların kendi kararlarını almaya teşvik eder, önemli konularda alınan kararların sebeplerini çocukla tartışır, onun görüşlerine değer verir. Karşılıklı güven ve şeffaflık vardır.

Anne baba tutumları, gerek bir değerin öğretilişiyle ilgili özel tutum, gerekse her konuda çocuğa modellik eden genel tutum olsun, çocuğun model alması sonucu taklit ve özdeşleşme yoluyla çocuk tarafından benimsenir ve alışkanlık hâline gelerek kişiliğinin ayrılmaz parçasını oluşturur. Bu nedenle anne baba tutumları çocuğun eğitilmesinin temel taşıdır. Anne baba çocuklarına doğru ve yanlışları bu tutumları sayesinde öğretirler.

Çocuğun anne babadan aldığı iki şey vardır: sevgi ve eğitim.
Sevgi; kabullenme, koruma, kollama ve sevecenlik gibi bütün olumlu duyguları içerir.
Eğitim ise, öğretilen her şeyi, verilen bilgileri, becerileri, yasakları, kuralları, inançları, değer yargılarını, görgü kurallarını ve insanın sosyalleşmesi için gerekli olan tüm toplumsal değerleri kapsar. Ailenin çocuk yetiştirmedeki tutumunu ve çocuk yetiştirmeyle ilgili sorunlarını anlamak için aile tutum modeli geliştirilmiştir.

....
Bu yazıyı özellikle yayınladım.Bir sonraki yazımdan sonra da okunabilsin diye..